De afgelopen periode heeft de gemeente Harderwijk gezocht naar een andere locatie voor het asielzoekerscentrum (AZC). Het college van burgemeester en wethouders (B&W) heeft – na uitgebreid onderzoek – locatie De Sypel 2 gekozen als meest geschikte plek hiervoor. En dan specifiek de hoogbouw van het huidige Morgen College. De verwachting is dat het centrum op zijn vroegst begin 2028 zijn deuren opent.

Het huidige AZC aan de Graaf Ottolaan sluit op 1 juli 2026. Dan loopt de bestuursovereenkomst met Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) af. De wijk Kranenburg is in 2016 beloofd dat het AZC hooguit tien jaar in die wijk zou blijven. En afspraak is afspraak. Bovendien worden op die plek in de nabije toekomst woningen gebouwd. 

Het asielvraagstuk blijft echter onverminderd groot. Harderwijk wil een veilige plek blijven bieden aan mensen op de vlucht, zoals de gemeente en haar inwoners dat van oudsher gewend zijn. Naast de wettelijke verplichting ziet de gemeente dat ook als haar morele plicht. Dat was aanleiding voor de zoektocht naar een andere locatie.

Kleiner in omvang

Het AZC op locatie De Sypel blijft ook hooguit tien jaar open en moet ruimte bieden aan maximaal 350 bewoners. De gemeente kiest dus voor een kleiner AZC dan nu aan de Graaf Ottolaan. Daar wonen 800 mensen. Dat zijn er veel meer dan de gemeente vanuit de Rijksoverheid krijgt opgelegd. Burgemeester Jeroen Joon: “Ik ben daar trots op, want gastvrijheid zit overduidelijk in het Harderwijks dna. De ervaringen die sinds 2016 met het huidige AZC zijn opgedaan, laten zien dat opvang met een betrokken gemeenschap en heldere afspraken ook heel goed kan.” 

Maar Joon is ook realistisch. “We zien dat de maatschappij in die tien jaar is veranderd en dat de ruimte in Harderwijk schaars is. Daarom schalen we op locatie De Sypel af. We voldoen daarmee nog steeds aan onze maatschappelijke opgave, zonder dat de druk op de omgeving te groot wordt. Bovendien spelen er meerdere ruimtelijke vraagstukken in onze gemeente, waar we ook plek voor zoeken.”

Geen alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv’s)

Met het COA maakt de gemeente vooraf heldere afspraken. Niet alleen over aantallen, maar bijvoorbeeld ook over wie er op het AZC komen wonen. Zo komen er op deze locatie van het AZC geen alleenstaande minderjarige vluchtelingen meer te wonen. “Onze buurgemeente Nunspeet heeft een locatie specifiek voor deze doelgroep geopend. Zij vullen daarmee een deel van het aantal benodigde plekken voor onze regio in. Het is goed te zien dat ook andere gemeenten hun verantwoordelijkheid nemen in het opvangvraagstuk. En juist doordat je er vanuit de regio naar kijkt, kunnen we beter onderzoeken wat er in iedere gemeente specifiek mogelijk en nodig is”, aldus burgemeester Joon.

Meest geschikte locatie

In Harderwijk zijn in totaal 17 plekken onderzocht op zaken als bereikbaarheid, veiligheid, milieuwetten, ruimte, haalbaarheid, financiële gevolgen en impact op de omgeving. Ook het COA en de Omgevingsdienst Veluwe hebben vanuit hun kennis en ervaring over de lijst met locaties geadviseerd. Na uitgebreid onderzoek is de conclusie dat locatie De Sypel 2 het meest geschikt is.

Planning

Er moet nog veel gebeuren voordat het AZC open gaat. Het COA onderzoekt de komende periode hoe een opvangcentrum op deze plek vorm kan krijgen. Ook kan de gemeenteraad nog wensen en bedenkingen meegeven aan het college van B&W in de gemeenteraadsvergadering op 12 juni. Daarna moeten vergunningen worden aangevraagd en zal het COA de locatie gereedmaken. Verwacht wordt dat het centrum op zijn vroegst begin 2028 open gaat. Zodra er meer duidelijkheid is over de planning, wordt dat via de pagina Voortzetting AZC gedeeld.

Meedenken en meebouwen

Omwonenden zijn vanavond per brief geïnformeerd. Waar mogelijk zijn burgemeester en wethouders persoonlijk bij direct omwonenden langs gegaan om de brief te overhandigen. De komende week gaan zij nader met buurtbewoners in gesprek. Samen met het COA, verschillende (ervarings)deskundigen en raadsleden. Joon hecht veel waarde aan deze gesprekken: “We willen buurtbewoners de ruimte geven om hun zorgen te delen en vragen te stellen. Maar we hopen ook ideeën op te halen over de concrete invulling van de locatie en het terrein eromheen. We willen daar echt samen met de buurt over nadenken.” 

Na de zomer organiseert de gemeente diverse momenten om samen met overige inwoners en maatschappelijke organisaties verder te denken over de vraag: wat is er nodig voor Harderwijk en de vluchtelingen om goed samen te kunnen leven? Bovendien wil ze een werkgroep oprichten met vertegenwoordigers uit de wijk, die met het COA en de gemeente meedenkt over de concrete invulling van het AZC. Alles met het oog op leefbaarheid, veiligheid en saamhorigheid. Zowel voor buurtgenoten, als voor de mensen die op het AZC komen wonen.

Verantwoordelijkheid nemen

Joon geeft aan dat het ideaal zou zijn als vluchtelingenopvang niet nodig is. “Dat zouden onze inwoners, wij en zeker ook de vluchtelingen zelf wensen. Helaas is de werkelijkheid anders. We voelen het als onze plicht om mensen die op de vlucht zijn, een veilige plek te bieden. Ongeacht waar in de gemeente dit is. We kijken daarom vooral naar het ‘hoe’. Wat moet er geregeld worden om goed samenleven mogelijk te maken?”

Joon besluit: “Samen met omwonenden, maatschappelijke organisaties en het COA willen we zorgen voor een goede en humane opvang, met oog voor zowel de nieuwe bewoners als de omgeving. Met als doel om onze nieuwe inwoners goed te laten landen in (en aan te laten sluiten bij) de Harderwijker samenleving. Want integreren lukt het best, als je je welkom voelt.”