Dit is een bericht van Omroep Gelderland:
Toen Maria van der Zanden in augustus 1994 werd gevonden in het stuwmeer Möhnesee in Duitsland, had ze een zware steen in haar rugzak. Dat blijkt uit de archieven van de Duitse krant Soester Anzeiger. Het coldcaseteam van de politie Oost-Nederland bevestigt de berichtgeving van de Duitse krant.

Het Duitse dagblad pakt deze donderdag uit met het bericht dat er na bijna dertig jaar eindelijk een doorbraak is in de zaak van de onbekende dode vrouw in Möhnesee. Op zondag 28 augustus 1994 doet een wandelaar rond 11.45 uur een gruwelijke ontdekking, als hij bij de wand van de stuwdam een lichaam in het water ziet drijven. Hij waarschuwt de reddingsdienst, die vervolgens de brandweer en de politie inschakelt.

Binnen een kwartier arriveren de eerste brandweerlieden. Het lichaam wordt uit het water gehaald en per motorboot naar de nabijgelegen zeilschool gebracht. Een opgeroepen arts stelt vast dat het om een vrouw gaat en dat ze overleden is.

‘Daar dreef ze’

“Daar was het”, zegt Daniel Schröder. Hij wijst naar een stuwdam bij de Möhnesee, een meer van 10 vierkante kilometer dat voor drinkwater zorgt in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. “Daar werd ze drijvend aangetroffen, waarna de reddingsdiensten in actie zijn gekomen en haar geborgen hebben. Ze droeg een korte spijkerbroek en een overhemd met korte mouwen.”

Schröder werkt als journalist voor de lokale krant Soester Anzeiger. Op de ochtend van maandag 29 augustus 1994 kopt zijn krant dat de overledene een steen in haar rugzak droeg. Een dag later volgt een nieuw bericht in hetzelfde dagblad. Uit de autopsie is naar voren gekomen dat de vrouw enige weken in het water heeft gelegen. Er zijn geen sporen van geweld op haar lichaam gevonden, schrijft de krant. De Duitse politie sluit een misdrijf dan ook volledig uit en houdt de zienswijze aan dat de vrouw zelf een einde aan haar leven heeft gemaakt.

Schröder: “Het bleef al die jaren een raadsel wie de dode nu was. Er zijn getuigenoproepen gedaan, er is gevraagd of iemand een vrouw van begin 20 vermiste, maar dat leverde niets op.”

Na enige tijd wordt de onbekende vrouw in een naamloos graf in de buurt gelegd. Er is geen DNA afgenomen van de onbekende dode, maar haar vingerafdrukken worden wel bewaard. De Duitse autoriteiten gaan uit van zelfdoding en hebben geen idee dat in Nederland dan al een onderzoek loopt naar de vermissing van Maria van der Zanden uit Putten, die op 6 augustus 1994 rond 12.30 uur op de racefiets van huis vertrokken is en nooit meer terugkeert. Uitwisseling van gegevens met Nederland is in die tijd niet gebruikelijk, dus wordt nooit duidelijk dat de gevonden vrouw de vermiste Maria is.

Match in vingerafdrukken

Tot dit jaar, wanneer de Peter R. de Vries Foundation de vermissingszaak opnieuw groots onder de aandacht brengt. Het coldcaseteam van de Nederlandse politie heeft daarop vooruitlopend al contact gelegd met andere landen en krijgt een reactie uit Duitsland: er is een match tussen de vingerafdrukken die in Nederland zijn bewaard en de vingerafdrukken die al jaren bij de Duitsers liggen.

“Ze heeft eindelijk een naam gekregen”, zegt Schröder. “Voor de mensen hier is het vooral een herinnering aan ’toen’. Ik kan me voorstellen dat het voor Maria’s nabestaanden moeilijk is te horen hoe ze hier mogelijk om het leven is gekomen. Tegelijkertijd geeft het misschien grote opluchting in de zoektocht naar antwoorden. De steen in haar rugzak duidt op een plan, als ze die rugzak vrijwillig om heeft gedaan. Ik heb gisteren contact gehad met de Duitse politie en gevraagd of ze zich deze zaak nog herinneren. Dat doen ze, maar de uitkomsten van nieuw onderzoek worden overgelaten aan de Nederlandse politie.”

Toch nog vragen over

Het is best bijzonder, zegt de Duitse journalist, dat een coldcase na zo’n lange periode toch nog kan worden afgesloten. Hoewel, er blijven nog voldoende vragen over. Fietste Maria zelfstandig 250 kilometer van Putten naar Möhnesee? En waarom koos ze die plek uit? Schröder piekert erover. “Ik vind het onwaarschijnlijk dat ze hier helemaal naartoe gefietst is. Ik kan me dat persoonlijk niet voorstellen. Ik denk dat ze op een andere manier hier terecht is gekomen. Meegereden met iemand, of op andere wijze. Dat is een belangrijke vraag die nu nog beantwoord moet worden.”

Anno 2023 zou een zaak als die van Maria niet meer zo lang onopgelost blijven, denkt Schröder. “De techniek was dertig jaar geleden echt anders. Ik kan me persoonlijk niet voorstellen dat het met de huidige techniek en automatisering nog zo lang zou duren. Maar er waren destijds wel vingerafdrukken van Maria, zowel hier als in Nederland. Helaas zijn die niet toen al met elkaar vergeleken.”

Alle ontwikkelingen en reacties rondom de vondst van Maria van der Zanden zijn hier terug te lezen.